Σταμάτης Σπανουδάκης: «Όσοι Ναξιώτες έχω γνωρίσει είναι καλοί και καθαροί άνθρωποι»

Ο Σταμάτης Σπανουδάκης μιλάει για την πρώτη του επαφή με τη Νάξο μέσω της οικογένειας Αλιμπέρτη τη δεκαετία του 90, για τους Αγίους Θεοδώρους, τη νησιωτική μουσική. Αναφέρει ότι η πρόταση για ανάληψη ρόλο στο ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ ήταν μία «τιμητική» παρεξήγηση, αναφέρεται στο ρόλο που έπαιξαν οι γυναίκες και δη η Ντόρη στη ζωή του, στον Σαμαρά και τον Καραμανλή και θεωρεί ότι η κρίση που διανύουμε είναι «καθαρά θρησκευτική»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΝΙΚΟΔΗΜΟ ΛΙΑΝΟ

Σταμάτης Σπανουδάκης. Ένας διεθνώς καταξιωμένος μουσικοσυνθέτης που τιμάει τη Νάξο, έχοντας επιλέξει το νησί μας να αποτελεί το καλοκαιρινό του καταφύγιο από το 2000. Ελάχιστοι είναι η αλήθεια ότι τον βλέπουν καθώς προτιμάει την ησυχία που του προσφέρουν οι Άγιοι Θεόδωροι στη βόρεια πλευρά της Νάξου, λίγο πριν την Αγιά. Με την βοήθεια του Γιάννη Παπαδόπουλου, του πρόεδρου της Εστίασης, είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον διάσημο μουσικοσυνθέτη για θέματα που έχουν σχέση με τη Νάξο, το νησιωτικό τραγούδι, την κρίση που έχει χτυπήσει τη χώρα μας αλλά και την μουσική στο σύνολό της. Και βέβαια για τη σχέση του με τον πρώην πρωθυπουργό κ. Καραμανλή (το 2000 τον φιλοξένησε στη Νάξο), τον Σαμαρά με τον οποίο ήταν στο ίδιο σχολείο ενώ μας εξήγησε τι κάνει αυτή την περίοδο «έχω δημιουργήσει ένα "official channel" στο youtube, στο οποίο "ανεβάζω" οπτικό υλικό, από όλο το μουσικό παρελθόν, αλλά και παρόν μου.  Νομίζω ότι θα πάρει καιρό να τελειώσει, αλλά καθημερινά ανακαλύπτω καινούργια πράγματα.  Ζωντανά από συναυλίες, videoclips, συνεντεύξεις, δεύτερες εκτελέσεις και άλλα περίεργα.  Ο πιο γρήγορος τρόπος να το επισκεφτείτε, είναι να πατήσετε "youtube", στο κάτω μέρος αυτής της ιστοσελίδας μου».

- Πότε ήρθατε, ποιο ήταν το έναυσμα και τι ήταν αυτό που σας έκανε να γίνεται …  μόνιμος κάτοικος;

«Πρωτοήρθα, την δεκαετία τού 90. Η αφορμή ήταν ο Γιάννης και η Σοφία Αλιμπέρτη φίλοι και κουμπάροι μου, πού με φιλοξενούσαν στο "Πέτρινο" στο Αμπράμ.  Ο Γιάννης μας βρήκε και αυτό το οικόπεδο στους Άγιους Θεόδωρους, το οποίο και ερωτευτήκαμε αμέσως. Από το 2000 περίπου μένουμε εκεί».

- Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επενδύσετε σε μία απόμακρη περιοχή όπως είναι οι Άγιοι Θεόδωροι?

«Η ομορφιά, η ησυχία, η εκκλησία και η θάλασσα».

- Εάν σας ζητούσα να σκιαγραφήσετε τους κατοίκους της Νάξου τι θα γράφατε; «Όσοι έχω γνωρίσει, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι καλοί και καθαροί άνθρωποι. Βέβαια, ζω μια πολύ μοναχική ζωή και οι επαφές μου με τούς ανθρώπους, είναι μόνον οι απαραίτητες. Άρα και η γνώση μου, το ίδιο».

- Εάν σας ζητούσε ένας φίλος σας να περιγράψετε τη Νάξο τι θα του λέγατε?

«Δεν  ξέρω καλά "την Νάξο", μόνο το μικρό χώρο πού ζω και δημιουργώ.

Σε πολύ λίγα μέρη της Νάξου έχω πάει. Θα τού έλεγα λοιπόν, έλθου και είδε. Εξ άλλου, κανείς δεν βλέπει, με την ματιά σου. Μόνον εσύ».

- Κάποια στιγμή σας προσφέρθηκε η θέση του αντιπροέδρου του ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ. Ποια ήταν η αντίδρασή σας, γιατί δεν είχε αίσιο τέλος αυτή η …συνεργασία;

«Δεν θέλω και δεν ήθελα ποτέ, κανενός είδους αξίωμα η ευθύνη για αφηρημένες και σχετικές έννοιες όπως πολιτισμός, οργανισμός, πολιτική κλπ. Και αυτό δεν αφορά μόνο την Νάξο. Πάντα η ζωή μου και η μουσική μου, ήταν και είναι μια μοναχική και ιδιόρρυθμη υπόθεση. Μάλλον λοιπόν, μία "τιμητική" παρεξήγηση ήταν όλο αυτό. Ευτυχώς διορθώθηκε».

- Ως κάτοικος της Νάξου έχετε άποψη για τα δημοτικά δρώμενα του νησιού; Ποια η σχέση σας με τα πολιτικά πρόσωπα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων;

«Καμία απολύτως και έτσι επιθυμώ να παραμείνει».

- Η Νάξος αποτελεί πηγή έμπνευσης για εσάς; Γιατί;

"Όι Άγιοι Θεόδωροι, σαφώς. Η έμπνευση για μένα, ποτέ δεν είναι κάτι εξωτερικό η τοπικό. Είναι εσωτερική, μοναχική και παγκόσμια. Δεν είναι τοπία και τόποι. Είναι προσωπικός πόνος ψυχής και λυτρωτικά μουσικός τρόπος. Τουλάχιστον η έμπνευση πού από παιδί, αποζητάω».

- Νησιωτικό τραγούδι και μουσική. Αποτελεί έμπνευση για το έργο σας;

«Είναι μια αύρα θαλασσινή και μια γλυκιά και αγνή παιδική φωνή σαν μέσα σ’ όνειρο. Με επηρεάζει, όσο και πολλές άλλες μουσικές που αγαπώ και θαυμάζω».

- Στις «Νύφες» ακούγεται νησιώτικη μουσική. Θα μπορούσε η νησιωτική μουσική να φύγει από τα …στενά όρια των νησιών και να μπει στα …σαλόνια;

«Έγραψα την μουσική αυτή, για να ντύσω συγκεκριμένες σκηνές της ταινίας. Ο καλός συνθέτης πρέπει να είναι και “μουσικός χαμαιλέοντας” και να μην απορρίπτει τίποτε. Χωρίς όμως ποτέ, να χάνει τον προσωπικό του ήχο. Την μουσική σφραγίδα του. Τα  σαλόνια, είναι υπερεκτιμημένα. Προτιμώ τα πανηγύρια. Έχουν πιο πολύ αλήθεια και ανθρωπιά».

- Έχει παρόν και μέλλον η νησιωτική μουσική; Θα μπορούσατε να επενδύσετε πάνω σ’ αυτή και να την εξελίξετε;

«Έχει κι' απ' τα δύο. Θα μπορούσα νομίζω, αν ήθελα.  Ακόμα όμως, δεν έχω αισθανθεί αυτήν την ανάγκη. Δεν ξέρεις ποτέ όμως».

- Ποιο είναι το δυνατό σημείο της νησιώτικης μουσικής;

«Η απλότητα της φόρμας. Και στον ήχο και στον στίχο. Οι  "παράλογες" ομοιοκαταληξίες που όμως, βγάζουν τελικά, τέλειο νόημα. Και βέβαια, οι φωτεινές φωνές και οι αγνοί θαλασσινοί, μουσικοί δρόμοι».

- Με αφορμή ότι αρκετοί καλλιτέχνες θέτουν βέτο στα πολιτικά κόμματα που χρησιμοποιούν μουσικά τους κομμάτια θα ακολουθούσατε κι εσείς αυτή τη τακτική;

«Στην εποχή τού ίντερνετ και της πρόσβασης πού όλοι έχουν στην μουσική από την καρέκλα τους, είναι γελοίο να επιτρέπεις ή να απαγορεύεις κάτι το οποίο τελικά, δεν ορίζεις. Προσωπικά, καλωσορίζω όποιον θέλει και όπου κι’ αν ανήκει, να χρησιμοποιεί την μουσική μου. Μια βόλτα στο youtube, θα σου δείξει και τού λόγου το αληθές και το μάταιον των απαγορεύσεων. Είναι μόνον, για εσωτερική και δημοσιογραφική κατανάλωση».

- Θεωρείτε ότι η κρίση είναι κοινωνική, οικονομική ή πολιτική; Ποια είναι η θέση των ανθρώπων της τέχνης;

«Τίποτα απ’ τα τρία. Είναι βαθειά θρησκευτική. Ο Έλληνας, άφησε την ψυχή και τον λόγο ύπαρξης του, τον Χριστό, για μπιχλιμπίδια προσφερόμενα σε ιθαγενείς. Η λύση είναι, μετάνοια και προσωπικός αγώνας».

- Θεωρείτε ότι οι άνθρωποι της Τέχνες θα έπρεπε να έχουν πιο ενεργό ρόλο στην προσπάθεια των πολιτών να αντιδράσουν σε μέτρα που φαντάζουν αντιλαϊκά;

«Ποιοί άνθρωποι της τέχνης; Μεγάλη και χρόνια η απογοήτευση μου απ´ αυτούς. Μίλα μου καλύτερα για απλούς και καλούς ανθρώπους».

- Κάποιοι θεωρούν ότι οι άνθρωποι της Τέχνης σιωπούν. Αλλά και οι πολίτες μοιάζουν καθισμένοι στον καναπέ τους όσο δεν τους αγγίζουν τα μέτρα. Συμφωνείτε; Ποια θα ήταν η πιο σωστή κίνηση;

«Επανάσταση, ή προσευχή. Διαλέξτε το όπλο σας».

- Η έκφραση του κ. Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε» τι σημαίνει για εσάς; Πιστεύετε ότι ισχύει κάτι τέτοιο;

«Καμία έκφραση τού Πάγκαλου, δεν αξίζει σχολίου».

- Θεωρείται ότι η νέα γενιά των Καλλιτεχνών στην Ελλάδα μπορεί να σηκώσει το βάρος της κληρονομιάς των παλαιότερων που κληρονόμησαν.

«Ποιό βάρος; Της ίδιας της μουσικής πού παρήχθη, η αυτού που γενιές "ειδικών" μάς πέρασαν για σωστό και μεγάλο.  Προσωπικά με βαραίνει πολύ περισσότερο, η κληρονομιά τού Κολοκοτρώνη».

- Ξεχωρίζεται  νέους καλλιτέχνες και εάν ναι ποιους και γιατί;

“Δυστυχώς η ευτυχώς, είμαι εντελώς ακατάλληλος λόγω τρόπου και τόπου ζωής να απαντήσω. Ακούω μόνον μουσική πού γεμίζει την ψυχή μου, ή έχει να μού μάθει κάτι”.

- Ετοιμάζεται κάποιο έργο αυτή τη περίοδο;

“Αυτήν την περίοδο κάνω ένα παρα-μουσικό έργο. Έχω αφήσει λίγο στην αναμονή την καινούργια μου μουσική και προσπαθώ να βάλω λίγη τάξη στην “ηλεκτρονική” διαφύλαξη της μουσικής μου. Είναι το μέλλον. Αποτέλεσμα μπορείς να δεις στο Youyube, Stamatis Spanoudakis official.

Έχω κάνει πάνω από 60 δίσκους και ό κόσμος ξέρει δύο η τρείς και κάποια σκόρπια τραγούδια μου”.

-Τι ρόλο έχουν παίξει στη ζωή σας οι γυναίκες και δη η σύζυγός σας η Ντόρη?

“Το βασικότερο. Είμαι εξαρτώμενος, παιδιόθεν. Και έχω νομίζω, την εξυπνάδα να παραδοθώ στην γλυκιά, αλλά και δυνατή αγκαλιά της γυναίκας, η οποία όταν αγαπάει και αγαπιέται, ξέρει πολύ περισσότερα από τον άνδρα.  Απεχθάνομαι το μοντέλο τού άνδρα, πού γ… και δέρνει, κυριολεκτικά και μεταφορικά”.

-Έχει αλλάξει ο Σταμάτης Σπανουδάκης μέσα στο χρόνο; Από το πρώτο του δίσκο έως τον τελευταίο; Κι εάν ναι, γιατί;

“Και ναι και όχι. Η μελωδία ήταν, είναι και θα είναι, πάντα το ζητούμενο. Το “περιτύλιγμα”, δηλαδή η ενορχήστρωση, ο τραγουδιστής, ό οργανοπαίχτης, η ορχήστρα είναι δευτερεύον και αλλάζει με τα χρόνια. Οι μελωδίες όμως, είναι πού αντέχουν η δεν αντέχουν, στον χρόνο.  Μ’ αυτήν την έννοια, η καλή μελωδία είναι πέρα από τον χρόνο. Και τον προσωπικό και τον συλλογικό”.

- Οι καλλιτέχνες πιστεύουν; Ποια η σχέση σας με την Ορθόδοξη εκκλησία; 

“Θα σε γελάσω. Πάντως αυτοί πού χρόνια τώρα “φαίνονται” και με λύσσα προωθούνται, είναι ακριβώς στην αντίπερα όχθη.  Δεν είναι καλλιτεχνικώς πρέπον και πολιτικώς ορθόν, να είσαι Χριστιανός ορθόδοξος.  Αγαπάω τον Χριστό και σέβομαι την διαχρονική Ορθόδοξη εκκλησία, με τα πολλά καλά και τα λίγα και παροδικά κακά της”.

- Τεχνολογία και μουσική. Ποια είναι η σχέση τους; Το internet είναι καλός ή κακός αγωγός;

“Πάντα ήταν δεμένα χέρι-χέρι. Ακόμα και τα “φυσικά” όργανα πού παίζουμε, τεχνολογικώς πώς είναι φτιαγμένα. Κάθε βήμα μπροστά στην τεχνολογία, είναι κι’ ένα βήμα μπροστά για την μουσική στα χέρια βέβαια, τού ταλαντούχου μουσικού.  Όσο χρησιμοποιείς την τεχνολογία και δεν αφήνεσαι στις ευκολίες της, όλα καλά. Είναι το δίκοπο μαχαίρι τελικά. Η κόβεις το ψωμί σου, ή το κεφάλι σου. Στο ιντερνετ μέχρι στιγμής, ακυρώθηκαν οι “μεσάζοντες” και είσαι ενώπιος ενωπίω με το κοινό σου”.

- Οργανικά κομμάτια ή συνεργασία με ερμηνευτές; Ποιο θεωρείται ότι μπορεί να αποδώσει καλύτερα αυτό που έχετε συνθέσει και γιατί;

“Και τα δύο είναι καλά και άλλα τόσα. Διαλέγεις και παίρνεις. Εγώ κινούμαι κάπως άνετα και στα δύο είδη. Βοηθάει και το ότι, γράφω τούς στίχους στην μουσική μου. Πάντα επιλέγω αυτό πού μού πάει την δεδομένη στιγμή”.

- Είναι γνωστή η φιλική σχέση που έχετε με τον κ. Καραμανλή. Μάλιστα τον είχατε φιλοξενήσει στο σπίτι σας στη Νάξο. Πως του είχε φανεί το νησί; Και εάν συζητάτε μαζί του ποια η άποψή του για τα πολιτικά δρώμενα σήμερα στην Ελλάδα;

“Το 2000, ήρθε και κάναμε διακοπές μαζί στην Νάξο. Έμεινε οικογενειακώς κλπ, στο “Πέτρινο”, γιατί δεν είχα χώρο στο σπίτι μου για τόσα άτομα. Τον Καραμανλή τον αγάπησα και τον αγαπάω ακόμα. Ας σταθούμε σε αυτό”.

- Σε συνέντευξή σας στο περιοδικό CIAO διάβασα ότι είσαστε συμμαθητές στο σχολείο με τον κ. Σαμαρά. Τι θα του λέγατε έχοντας συμπληρώσει τρεις περίπου μήνες στην πρωθυπουργική καρέκλα;

“Όχι συμμαθητής, είναι μικρότερος. Στο ίδιο σχολείο όμως.  Δεν θα είχα πολλά να τού πω σήμερα, εκτός από κουράγιο, Χριστό και πιο κοντά στον φτωχό άνθρωπο”.