Μητροπολίτης Καθολικών Νάξου – Τήνου Νικόλαος: Ώρα να ζήσουμε την πραγματικότητα

Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Νάξου – Τήνου Νικόλαος σε ρόλο «ξεναγού» στην Μονή Ουρσουλινών που ανοίγει σήμερα τις πόρτες της για πρώτη φορά από το 1976 και μας μεταφέρει τους φόβους, την αγωνία αλλά και το όνειρο που έζησε στα πέντε χρόνια σχεδόν που κράτησε η προσπάθεια της πλήρους ανακαίνισης – Το πρόσωπο έκπληξη στην κοπή της κορδέλας 

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΛΙΑΝΟΣ

Από τα μέσα του 17^ου αιώνα το τάγμα των Ουρσουλινών μοναχών ιδρύουν στη Νάξο τη πρώτη σχολή στην Ανατολική Μεσόγειο που είναι σε θέση να προσφέρει εκπαίδευση στα νεαρά κορίτσια σχεδόν από όλο τον κόσμο. Σε μία εποχή όπου η Τουρκοκρατία έχει σκεπάσει τα πάντα στον Ελλαδικό χώρο, η φτώχεια, ο φόβος και η ταπείνωση είναι σε πρωταγωνιστικό ρόλο η σχολή της Νάξου αποτελεί το φωτεινό λίκνο και έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε μία περίοδο, όπου ακόμη και η εκμάθηση των ελληνικών ειδικά στα κορίτσια είναι πολυτέλεια, το πρόγραμμα της σχολής περιλαμβάνει ξένες γλώσσες (αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά και βέβαια γαλλικά) αλλά και μουσική, ζωγραφική. Και βέβαια Ελληνικά. Δύο αιώνες αργότερα, το σχολείο διαμορφώθηκε σιγά – σιγά σε «Ελληνογαλλικό», το πρώτο χρονικά εκπαιδευτικό ίδρυμα αυτού του είδους στην Ελλάδα, για τη μαθητεία στη γαλλική γλώσσα και κουλτούρα. Διατηρεί αυτό το χαρακτήρα του μέχρι σήμερα με τις υψηλότατες επιδόσεις των μαθητών του στη Γαλλοφωνία.

Πολυτέλεια

Στη Νάξο, δυστυχώς η σχολή κλείνει τις πύλες της το 1976 και από τότε η παρακμή έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Χρόνο με το χρόνο το κτήριο καθώς μένει κενό και εγκαταλελειμμένο, χάνει την αίγλη του και εμφανίζει σημάδια διάλυσης. Η χειροτονία ως επισκόπου της Καθολικής Εκκλησίας, του Σεβασμιότατου Νικολάου Πρίντεζη στις 4 Ιουλίου 1993 (χειροτονία έγινε στην Τήνο) και η τοποθέτησή του ως Αρχιεπισκόπου Νάξου, Τήνου, Άνδρου, Μυκόνου, Αποστολικού Τοποτηρητή της Επισκοπής Χίου και Μητροπολίτη παντός Αιγαίου μοιάζει να αλλάζει τα δεδομένα ως προς τη χρήση του κτηρίου της άλλοτε κραταιάς σχολής Ουρσουλινών (ανήκει στην Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας) καθώς μοιάζει να θέτει ως σκοπό της ζωής του την πλήρη ανακατασκευή του κτηρίου και την παράδοσή του στους κατοίκους της Νάξου. Άλλωστε όπως μας υπενθυμίζει και ο ίδιος «η Νάξος έχει την πολυτέλεια να έχει ένα κάστρο που κατοικείται και πρέπει και η σχολή να αποτελέσει μέλος αυτής της κοινωνίας και να αναδείξει το κάλλος αλλά και την ιστορία αυτής της περιοχής»… Έτσι λοιπόν μετά από πολύ κόπο και έχοντας την βοήθεια σημαντικών συνεργατών (Καστορίνης – Σεχρεμέλης) που είχαν το ρόλο του μελετητή και του μηχανικού το κτήριο παίρνει ζωή. Και σήμερα το απόγευμα με την κοπή της κορδέλας των εγκαινίων του ανελκυστήρα που μπορεί πλέον να μεταφέρει επισκέπτες αλλά κυρίως τους κατοίκου του κάστρου σε κάθε σημείο της σχολής, μοιάζει να έχει κερδίσει ένα …προσωπικό στοίχημα χρόνων…

Βιβλιοθήκη

Είχαμε την τύχη να έχουμε τον Σεβασμιότατο Νικόλαο στην είσοδο της Σχολής που αναλαμβάνει το ρόλο του ξεναγού. Μας δείχνει την είσοδο όπου δεσπόζει η εικόνα της Αγίας Ούρσουλας / ης (η Αγία Αγγέλα είναι η ιδρύτρια των Αδελφών Ουρσουλινών) και στη συνέχεια περνάμε στο πρώτο ενιαίο επίπεδο όπου δεσπόζουν οι ηλεκτρονικοί πίνακες και ο χώρος υποδοχής… Στη συνέχεια με τη βοήθεια του υπερσύχρονου ανελκυστήρα ανεβαίνουμε στην ταράτσα εκεί όπου θα δοθεί απόψε η μίνι δεξίωση και η θέα όχι μόνο της πόλης αλλά και των γύρω περιοχών κόβει την ανάσα. Μάλιστα στον ίδιο χώρο βρίσκονται και δύο διαμερίσματα για την φιλοξενία VIP προσώπων ενώ στη συνέχεια κατεβαίνουμε στους υπόλοιπους χώρους της σχολής. Εκεί όπου συναντάμε κοιτώνες (με δυνατότητα φιλοξενίας ακόμη και 30 ατόμων) αλλά και την τραπεζαρία. Μάλιστα υπάρχει εκθεσιακός χώρος (ήδη έχουν τοποθετηθεί τα πρώτα έργα που αποτελούν φόρο τιμής όσων έχουν πραγματοποιήσει εκθέσεις όλα αυτά τα χρόνια στο Πνευματικό κέντρο), ενώ στην αίθουσα παρασκευής φαγητού δεσπόζει η πλήρως ανακαινισμένη κουζίνα που υπήρχε από τον προηγούμενο αιώνα και λειτουργούσε. Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι σε όλους τους χώρους υπάρχουν κομμάτια που αναδεικνύουν την προσωπικότητα του κάστρου (κίονες αλλά και η σχετική λιθοκατασκευή), όπως και η ύπαρξη πηγαδιού το οποίο έχει τρεχούμενο νερό σε βάθος πέντε μέτρων (!!!) Παράλληλα υπάρχει χώρος για τη δημιουργία βιβλιοθήκης με τον Σεβασμιότατο να μας αναφέρει ότι θα ήθελε να γίνει κάτι ανάλογο με την βιβλιοθήκη στη Τήνο που αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγής αρχειακού υλικού στην Μεσόγειο με έγγραφα ακόμη και του 15^ου αιώνα. Το κλου της ξενάγησης είναι η επιβλητική ξύλινη σκάλα που συνδέει τον δεύτερο με τον τρίτο όροφο και η οποία έχει «επιστρέψει» στην πρώτη της μορφή χάρη στην φροντίδα των ειδικών σε Νάξο και Αθήνα…

Αντίθεση

Η τελετή των εγκαινίων αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων που βρίσκεται στο 2^ο όροφο και μπορεί να φιλοξενήσει περισσότερα από 200 άτομα ενώ δύο είναι τα πρόσωπα που θα κόψουν την κορδέλα, η οποία θα αποτελέσει και τη λύση των «δεσμών» που κράτησαν τη σχολή σε κατάσταση … παρακμής για χρόνια. Ο Σεβασμιότατος Νικόλαος μας είπε ότι θέλει να βρεθούν στην αίθουσα η Μαργαρίτα Δελλαρόκα και η Μαρία Ρεμούνδου. Η μεν κ. Δελλαρόκα, σύζυγος Ιωάννη Δελλαρόκα είναι μία από τις τελευταίες εν ζωή μαθήτριες της σχολής Ουρσουλινών και με το αρχοντικό της στιλ δίνει λάμψη στην εκδήλωση. Η δε κ. Ρεμούνδου, μικρότερη αδελφή του πατήρ Εμμανουήλ Ρεμούνδου, του ακούραστου εργάτη της Εκκλησίας στη Νάξο συμβολίζει την ταπεινότητα καθώς για χρόνια υπηρετεί κι αυτή την Μητρόπολη θυσιάζοντας την προσωπική της ζωή. Και αυτή η αντίθεση (αριστοκρατίας / ταπεινοφροσύνης) είναι του ενδεχομένως να ταιριάζει στη σχολή που μετά από περίπου 30 χρόνια αποκτά και πάλι σφυγμό…

Αυτοσυντηρούμενο

Η περιήγηση τελείωσε και ο Σεβασμιότατος μας καλεί στο επισκοπικό του γραφείο όπου μας μιλάει για το όνειρο, τα προβλήματα, τους φόβους και την αγωνία του από την πρώτη στιγμή (το 2004) έως και σήμερα αλλά ξεκαθαρίζει ότι «χρειάζεται ακόμη δουλειά καθώς άλλο η ολοκλήρωση ενός έργου και άλλο η λειτουργία του. Ελπίζω ότι την άνοιξη του 2013 θα είναι σε θέση να λειτουργήσει κανονικά το κτήριο. Και το πιο σημαντικό; Να είναι αυτοσυντηρούμενο. Γιατί μόνο σ’ αυτή την περίπτωση θα έχουμε την δυνατότητα να παραδώσουμε αυτό το έργο στη κοινότητα της Νάξου». Και όπως μας τόνισε «θα είχαμε ξεκινήσει νωρίτερα αλλά είχε προηγηθεί ένα ανάλογο έργο στην Τήνο. Όταν το 2000 τελειώσαμε, προσπαθήσαμε να τρέξουμε αυτό το έργο με δεδομένο ότι το κτήριο ήταν επικίνδυνο και ήδη στα όρια του. Εάν αργούσαμε λίγο ακόμη ή υπήρχε κάποια σεισμική δόνηση δεν ξέρω τι θα είχε συμβεί. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η άψογη συνεργασία ανάμεσα στους Καστορίνη και Σεχρεμέλη που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους ώστε αυτό το έργο να γίνει πραγματικότητα. Το αγάπησαν σαν δικό τους παιδί και αυτό φάνηκε στο αποτέλεσμα. Το πονέσαμε όλοι, κάθε λεπτομέρειά του γιατί επιμένω ότι ήταν ένα έργο πολύ σημαντικό. Όχι μόνο για την Σχολή ή την Εκκλησία αλλά και την ίδια την κοινωνία του νησιού».

Προβολή

Ειδική αναφορά γίνεται στον ανελκυστήρα με τον Σεβασμιότατο να τονίζει ότι «από τη πρώτη στιγμή είχα ως στόχο οτιδήποτε γίνει να είναι στην υπηρεσία του ανθρώπου. Και ήθελα να φτιάξουμε έναν μηχανισμό που να εξυπηρετεί και τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες. Γιατί να υπάρχουν ανάλογοι μηχανισμοί σε άλλα μέρη της Ελλάδας και όχι στη Νάξο; Γιατί να αποκλείουμε από την έλευση στο Κάστρο αυτών των ανθρώπων; Κάποιοι μίλησαν ακόμη κι εδώ στο νησί για αυταπάτες. Όμως, ήταν από τους βασικούς όρους συνεργασίας με τον μηχανικό που πήρε το έργο. Ο Δήμαρχος Νάξου κ. Μαργαρίτης στην τελευταία του επίσκεψη μου εκμυστηρεύτηκε ότι «η ολοκλήρωση αυτού του έργου θα αποτελέσει την καλύτερη προβολή για το νησί και θα αυξήσει την επισκεψιμότητα». Θέλω να πιστεύω ότι έχει δίκιο. Βέβαια κάθε έργο έχει τις ανάγκες του. Η σχολή για να μπορέσει να λειτουργήσει όπως εγώ τουλάχιστον την ονειρεύομαι χρειάζεται σημαντικό προσωπικό. Όχι μόνο σε επίπεδο καθαριότητας αλλά θέλει διαχειριστή, φύλακα, συντηρητή, τεχνικό και βέβαια ξεναγούς. Τουλάχιστον ένα προσωπικό δέκα ατόμων την καλοκαιρινή περίοδο με δεδομένο ότι εκτός από την φιλοξενία προσώπων θα υπάρχουν ανοιχτές η πινακοθήκη, η βιβλιοθήκη, η έκθεση μαρμάρων… Και βέβαια ο ανελκυστήρας που θα ενώνει τη χώρα (από το ύψος του Αγίου Μηνά) με το Κάστρο… Ακόμη και έχουμε ξεκινήσει και δέχομαι αιτήσεις για εργασία. Αλλά ποιος θα τους πληρώνει; Εδώ λοιπόν είναι αυτό που είπα και νωρίτερα. Το κτήριο θα πρέπει να αυτοσυντηρηθεί με την εκποίηση ειδικών χώρων που έχουν σχεδιαστεί για το σκοπό αυτό, είτε μιλάμε για καταστήματα ειδών σουβενίρ είτε για λειτουργία ακόμη και καφετέριας / εστιατορίου εντός του κτηρίου»…

Στο 85%

Ο Σεβασμιότατος εκφράζει την ικανοποίησή του για το έργο. «δώσαμε τεράστια προσοχή στην λεπτομέρεια. Θα μπορούσε το έργο να είναι έτοιμο από το 2011, Όμως θέλαμε να προσέξουμε τα πάντα. Να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα και όταν κοπεί η κορδέλα τα περισσότερα να λειτουργούν στην εντέλεια. Άλλωστε τώρα αρχίζουν τα πιο δύσκολα σημεία καθώς πρέπει να οργανώσουμε τη λειτουργία του κτηρίου. Αλλά πράγμα η ολοκλήρωση ενός έργου κι άλλο η λειτουργία του. Αυτή τη στιγμή είμαστε περίπου στο 85% αλλά χρειαζόμαστε ακόμη χρήματα για τον εξοπλισμό, την επίπλωση, τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις ώστε να πούμε ότι όλα είναι έτοιμα»… Κι εδώ μας αναφέρει ότι «όλα αυτά τα χρόνια δεν διστάζω να πω ότι φοβήθηκα, αρρώστησα με την αγωνία να πάνε όλα κατ’ ευχήν. Και δόξα τω θεώ όλα κύλισαν καλά»…

Φόβος

Μας εξηγεί ότι δύο ήταν οι μεγαλύτεροι φόβοι που είχε όλο αυτό το διάστημα «ο πρώτος φόβος ήταν αυτός του ατυχήματος. Είτε μιλάμε για εργάτες, είτε για επισκέπτες. Πάνω απ όλα ήταν ο άνθρωπος. Να μην γίνει τίποτα καθώς το κτήριο είχε προβλήματα. Οι αποζημιώσεις που προβλέπονταν στο συμβόλαιο ήταν εντυπωσιακές. Και όμως όλα πήγαν καλά. Ο άλλος μου φόβος ήταν τα χρήματα λόγω της συγκυρίας με την οικονομική κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα. Πραγματοποιήσαμε δύο πωλήσεις, ενός οικοπέδου στην περιοχή στο Λουτράκι και ενός μικρού ακινήτου για να μπορέσουμε να βρούμε τα χρήματα για να ξεκινήσουμε. Αυτά τα χρήματα κατατέθηκαν σε τράπεζα της Νάξου. Όχι στην Αθήνα ή σε άλλη περιοχή. Αλλά δυστυχώς δεν είχαμε συμπαράσταση από την τοπική κοινωνία. Ούτε η τοπική αυτοδιοίκηση σε Α και Β βαθμό, ούτε ο Δήμος, ούτε η περιφέρεια μας συμπαραστάθηκαν. Μάλιστα τώρα τελευταία που αναζήτησα χορηγούς για την ολοκλήρωση της κατασκευής του ανελκυστήρα ένιωσα τεράστια απογοήτευση. Έστειλα σε συγκεκριμένες εταιρίες και τράπεζες το φάκελο που περιελάμβανε όλα τα έγγραφα και τις προοπτικές για να επενδύσουν ως χορηγοί σ’ αυτό το έργο, αλλά δεν μπήκαν καν στον κόπο να μου απαντήσουν. Ούτε καν μία αρνητική απάντηση δεν πήρα. Σιωπή. Κι αυτό με ενόχλησε περισσότερο.

Σιωπή

«Εμείς βασιστήκαμε στην κοινωνία της Νάξου. Εδώ επενδύσαμε τα χρήματα, το εργατικό προσωπικό ήταν από την Νάξο και είμαι ευτυχής γιατί αυτοί οι άνθρωποι δούλεψαν με την καρδιά τους. Τουλάχιστον πενήντα άνθρωποι είχαν δουλειά αυτό το δύσκολο διάστημα. Και δεν αναφέρομαι στους εθελοντές ή τους ανθρώπους της εκκλησίας όπου ο καθένας έδωσε ότι μπορούσε. Κανείς δεν είναι σε θέση να διεκδικήσει την πατρότητα αυτού του έργου σε ατομικό επίπεδο. Είναι απόλυτα συλλογική εργασία και ανήκει σε όλους. Δεν ζητήσαμε κάτι ξεχωριστό όταν ζητήσαμε αρωγή καθώς και η Εκκλησία έχει τα όρια της. Αλλά δυστυχώς ως απάντηση πήρα σιωπή. Βλέπεις αυτό το έργο θα μείνει και μετά από εμάς. Εμείς θα φύγουμε, αλλά το έργο αυτό θα μείνει εδώ. Στη Νάξο. Στους Ανθρώπους της. Κάποια στιγμή πρέπει να ήταν το πιο σημαντικό έργο σε όλο το Αιγαίο. Όμως, όταν έτεινα το χέρι και ζήτησα βοήθεια με αντάλλαγμα την δική τους προβολή δεν πήρα τίποτα πίσω…»

Όνειρο

Η ώρα έχει περάσει πλέον. Ο Σεβασμιότατος είναι έτοιμος για την τελευταία επιθεώρηση ώστε όλα σήμερα να είναι έτοιμα. Πριν ανανεώσουμε για σήμερα το ραντεβού μας στην τελετή των εγκαινίων μας δηλώνει με το χαμόγελο που τον χαρακτηρίζει άλλωστε «μέχρι τώρα νομίζω ότι ζούσαμε το όνειρο της ολοκλήρωσης του έργου. Από σήμερα που έχουμε ξυπνήσει πλέον, ζούμε την πραγματικότητα. Και είμαι πολύ ευτυχής»….