Η περιήγησή μας στα χωριά της Νάξου συνεχίζεται. Και είναι για μας μια απρόσμενα ενδιαφέρουσα και διδακτική διαδικασία σχετικά με την κατανόηση των προβλημάτων των κατοίκων τους. Των λιγοστών κατοίκων τους. Άλλο να τα βλέπεις αποτυπωμένα σε ένα χαρτί και άλλο να τα ακούς όλα όσα απασχολούν τους κατοίκους των δημοτικών διαμερισμάτων τού νησιού μας. Να «μυρίζεις» τον τόνο τής καταγγελίας, να μετράς το παράπονο, να γραδάρεις την αγανάκτηση, να συμμερίζεσαι την αγωνία αλλά και την εγκατάλειψη. Γιατί τα χωριά μας, τα χωριά τής Νάξου, αντιμετωπίζουν προβλήματα… Μακάρι (!) για αυτά τα χωριουδάκια κάτι να κάνει ο «Καλλικράτης»!.. Ευχή μας είναι, άμα θα ξαναπάμε, να βρούμε έστω και αυτούς τους λιγοστούς κατοίκους τους οι οποίοι πραγματικά φυλάνε «Θερμοπύλες», να τους καλημερίσουμε, να πιούμε ένα καφεδάκι, να μιλήσουμε και πάλι μαζί τους και να τους ακούσουμε να δηλώνουν πιο ικανοποιημένοι απ’ όσο είναι τούτη την εποχή.
Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να κάνουμε μία έκκληση, και μία παράκληση μαζί, προς τους υποψηφίους οι οποίοι θα πάνε και εκείνοι μέσα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες στα καφενεία για να συζητήσουν με τον κόσμο των χωριών μας για τα προβλήματα που τους απασχολούν και για να τους ζητήσουν (…σε χρόνο δεύτερο) τις λίγες ψήφους τους: Μη τους κοροϊδέψετε, κύριοι, αυτούς τους ανθρώπους…
Στα χωριά τής ορεινής Νάξου και σήμερα, λοιπόν, και πάλι…πάλι… Σειρά έχει, μετά την Κωμιακή, το Σκαδό. Στο Σκαδό, λοιπόν, σήμερα…
…Πήγαμε στο Σκαδό από τον πάνω δρόμο, που λένε… Μιλάμε για μια καταπληκτική διαδρομή. Είναι ίσως η μοναδική διαδρομή που σε ορισμένα σημεία της καλύπτεται ο δρόμος από βαθύσκια πλατάνια!..
Το χωριό με μια πρώτη ματιά φαίνεται εγκαταλελειμμένο. Βλέπετε δεν είναι καλοκαίρι, όπου πολλοί ετεροδημότες κάνουν τις διακοπές τους στο Σκαδό, ούτε και χειμώνας να «καταλάβεις ζωή» από τις καμινάδες των σπιτιών που καίνε οι θερμάστρες.
Πάνω στον δρόμο είναι το καφενείο. Μας περιμένει ο Μάνος ο Βιτζηλαίος. Με τον καφέ ξεκινά και η κουβέντα…
«Παλιά ήμασταν πολλοί, πάνω από 200 άτομα, σήμερα είμαστε δεν είμαστε 23... Οι τρεις είναι μαθητές. Ανήλικοι. Άλλοι τρεις - τέσσερις είμαστε από 42 χρονώ και πάνω, και οι υπόλοιποι είναι γέροντες, συνταξιούχοι… Προσωπικά, επέλεξα να μείνω εδώ με την οικογένειά μου, γιατί είναι ωραία. Είμαστε σαν σε μπαλκόνι… Άλλωστε δρόμος είναι, περνάνε συνέχεια τα αυτοκίνητα… Το καλοκαίρι οι τουρίστες, τον χειμώνα όσοι φεύγουν από την Κόρωνο, όσοι πάνε στην Κωμιακή, στον Απόλλωνα η στη Μέση».
…Ξεκίνημα τής σχολικής χρονιάς και μοιραία στην ορεινή Νάξο βγαίνουν προβλήματα… Γιατί φέτος να υπάρχει δηλαδή εξαίρεση; Ανέκαθεν αντιμετώπιζε ποικιλόμορφα προβλήματα το Σκαδό. Προβλήματα άγγιζαν και που εξακολουθούν να αγγίζουν και σήμερα τις οικογένειες του εν λόγω δημοτικού διαμερίσματος τού Δήμου Δρυμαλίας. Και την οικογένεια τού Μάνου.
«Το νηπιαγωγείο στην Κόρωνο έκλεισε. Έμειναν μόνο τρία νήπια από την Κόρωνο και το δικό μου το παιδί. Έτσι, αποφάσισαν να το κλείσουν. Αναγκαστικά θα έπρεπε να αποφασίσω να το πάω είτε στην Απείρανθο, που είναι μακριά, είτε στην Κωμιακή. Προτίμησα να το πάω στην Κωμιακή. Έλα όμως που δεν υπάρχει δρομολόγιο έτσι όπως θα ήθελα ώστε να εξυπηρετείται το παιδί μου…
Δημοτική συγκοινωνία δεν υπάρχει, όπως στο Δήμο Νάξου. Βλέπετε το δημοτικό λεωφορείο, το έχουν μόνο για τις …εκδηλώσεις. Έτσι αναγκάζομαι να το πηγαίνω και να το φέρνω εγώ ο ίδιος το παιδί. Απ’ όσο γνωρίζω οι κορωνιδιάτικες οικογένειες δεν έχουν αποφασίσει ακόμη πού θα πάνε τα παιδιά τους νηπιαγωγείο… Στην Απείρανθο ή στην Κωμιακή… Αν προτιμήσουν την Κωμιακή, να συνεννοηθούμε για τα δρομολόγια…» Πράγματα που είναι αυτονόητα στην πόλη και σε ένα μεγάλο χωριό, θεωρούνται σπαζοκεφαλιές στα μικρά χωριά. Και είμαστε ακόμη στην αρχή του χειμώνα…
Το Σκαδό έχει Γυμνάσιο και μαζεύει τα παιδιά από τα γύρω χωριά. Τα πρωινά έχει κίνηση το χωριό, και δρομολόγια που εξυπηρετούν τους μαθητές αλλά και εκείνους που πάνε για δουλειές στη Χώρα».
-Πως περνάνε αλήθεια οι νέοι στα χωριά; Ρωτάμε την κόρη τού Μάνου που είναι μαθήτρια τής Β Λυκείου. Του χρόνου θα δώσει πανελλήνιες εξετάσεις για να περάσει στο Πανεπιστήμιο. Είναι καλή μαθήτρια και πηγαίνει κάθε μέρα με το λεωφορείο στο Λύκειο Τραγαίας. Πως περνάει αλήθεια;
Μας απαντά: «Ήρεμα, δεν είναι τόσο άσχημα όσο πιστεύουν κάποιοι. Οι ώρες περνάνε με διάβασμα, προετοιμάζομαι ήδη για του χρόνου και με το ίντερνετ…».
Την ρωτάμε, πως «τρέχει» το διαδίκτυο. Μας απαντά, πολύ γρήγορα… Όμως κάνει και εκείνη τα παράπονά της: «Τώρα είναι καλά. Όταν όμως βρέχει ή και έχει δυνατό αέρα. Μια κόβεται το ρεύμα, μια κόβεται το τηλέφωνο, ταλαιπωρούμαστε…».
Μας ζήτησε να ρωτήσουμε τους αρμόδιους τού ΚΤΕΛ αν ισχύει αυτό που ακούγεται, αν οι μαθητές θα πληρώνουν και πάλι εισιτήριο για τις μετακινήσεις τους…
Ο πατέρας της, ο Μάνος, προβληματίζεται για την επόμενη χρονιά. Πώς θα καταφέρει η κόρη του να προλάβει και το σχολείο και το φροντιστήριο που είναι απαραίτητο, για την καλή της επίδοση στις εξετάσεις και για να περάσει εκεί που θέλει…
-«Το σκέφτηκα να πάω στη Χώρα, εξαιτίας των παιδιών, είναι η αλήθεια, αλλά όλα τα παιδιά και ιδιαίτερα η Βούλα μου, η μεγάλη, ούτε να το ακούσει δεν ήθελε… Το αγαπάνε το χωριό, και αυτό ίσως και να είναι ένα σημάδι, ότι δεν θα χαθεί το χωριό μας…»
-Το Σκαδό να χαθεί; Υπάρχει μία πιθανότητα. Ήδη, ο «Καποδίστριας» συρρίκνωσε τα χωριά. Ο «Καλλικράτης» θα φέρει την … άνθιση ή θα τα εξαφανίσει;
Είναι ένα ερώτημα για το οποίο μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε… Και όχι μόνο εμείς, αλλά και ο Μάνος από το Σκαδό.
-«Το τι θα γίνει με τον «Καλλικράτη» κανείς δεν ξέρει… Το μόνο που έχω να πω είναι ότι θα πρέπει αυτοί που θα βγουν και θα κυβερνήσουν τη Νάξο, να μη ξεχάσουν το Σκαδό και τα άλλα μικρά χωριά».
…Κάπως έτσι, έφτασε η κουβέντα μας και στα προεκλογικά.
…Σε καφενείο είμαστε, σε αυτό το καφενείο θα έρθουν όλοι να μιλήσουν στους λίγους κατοίκους. Να σκεφτείτε ότι στο Σκαδό ζουν 23 και είναι γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους 190…
-Τι περιμένει να ακούσει από τους υποψηφίους;
«Τι να τους πω, αυτά που λέω και σε σας. Το μόνο που θα τους προσφέρω είναι μία κουβαρασκέλα τρίδυμη που έχω στο περβάζι, να τους πάει γούρι…».
…Το λέει και γελάει με την ψυχή του!..
-«Κοιτάτε την, είναι σαν κεφαλή γελάδας…», μας λέει και κλείνει την συζήτηση περί τα πολιτικά…
Η επίσκεψή μας στο Σκαδό συνεχίζεται. Η κουβέντα με το Μάνο Βιτζηλαίο συνεχίζεται και μοιραία πάει στο οικονομικό. Πως ζουν οι κάτοικοι του χωριού. «Οι περισσότεροι είναι συνταξιούχοι. Δύο, τρία άτομα είμαστε που «κολλάμε ένσημα» που λένε… Όλοι μας έχουμε ένα μπαχτσεδάκι, είμαστε λίγο γεωργοί, λίγο κτηνοτρόφοι για το οικογενειακό μας τραπέζι που λένε. Βλέπετε έχουμε πολλά δέντρα. Όλοι έχουν να λένε για τις κυδωνιές μας. Έχουμε και λίγο αμπέλι. Αυτή την εποχή έχουμε τρύγο...».
Από υποδομές πως πάει το Σκαδο;
Νερό έχουμε πολύ και καλο… Ναναι καλά ο πρόεδρος μας ο Μιχάλης ο Πάσουλας. Τρέχει πάντα για τις ανάγκες του χωριού. Η γεώτρηση που άνοιξε λίγο έξω από το χωριό ήταν έργο ζωής όχι μόνο για το Σκαδό αλλά και για τα γύρω χωριά, τη Μέση, την Κόρωνο, την Κωμιακή… Η αποχέτευσή μας καταλήγει στον φάραγκα, στο βουνό, δεν υπάρχει πρόβλημα…
Ο δρόμος ενώνει τα χωριά, αντιμετωπίζουμε κάτι λίγα προβλήματα το χειμώνα από τις βροχές, αλλά όχι κάτι το μεγάλο…
Ευτυχώς έχουμε κοντά και την Κόρωνο και την Κωμιακή και έτσι εξυπηρετούμαστε είτε με τον γιατρό του ενός χωριού είτε με του άλλου…
Ο παπάς της Κωμιακής κάνει λειτουργία στην εκκλησία Κυριακή παρά Κυριακή…
Ορίστε, σας τα είπα όλα… μας είπε με πρόσχαρο τόνο ο Μάνος…
ΤΟ Μουσείο - Κόσμημα της Μαριγώς Πιταρά
Στη συνέχεια πήγαμε μέσα στο χωριό. Και πέσαμε πάνω σε μια πρωτόγνωρη έκπληξη. Στο Λαογραφικό Μουσείο της Μαριγώς Πιτταρά που είναι ανοιχτό χειμώνα – καλοκαίρι, μπορεί να το επισκεφθεί όποιος θέλει, δωερεάν και όχι μόνο. Η κυρα Μαριγώ η οποία πραγματοποίησε ένα έργο ζωής θα σας κεράσει, θα σας ξεναγήσει, θα σας μιλήσει για το παλιό Σκαδό που έσφυζε από ζωή. Για το σήμερα που μετα βίας, όπως λένε, ανασαίνει το χωριό όπως και πολλά χωριά στην ορεινή Νάξο και για το μέλλον, όχι το μακρινό, αλλά το κοντινό, που, αν δεν γίνει κάτι, το χωριό θα ερημώσει και θα σβήσει από τον χάρτη. Οσο όμως ζει η κυρα Μαριγώ, αυτό δεν θα συμβεί αφού έκανε το πατριοκό της σπίτι μουσείο εδώ και 30 χρόνια μαζεύοντας όλα τα παλιά αντικείμενα από τα σπίτια και τοποθετώντας τα με μεράκι και μαστοριά για να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι, όπως λένε. Η κουβέντα μας με την κυρα Μαριγώ ξεκινά αφού πίνουμε μία γουλιά από την θεϊκή σπιτική της λεμονάδα που μας προσέφερε…
Κυρία Πιτταρά πέστε μου ποια ήταν η ανάγκη, να γίνει αυτό το μουσείο;
Μ.Π. Από τότε που γεννήθηκα και κατάλαβα τον κόσμο, είδα ότι έχει μεγάλη αξία η παράδοση και ότι πρέπει να την κρατάμε. Ότι είχαν οι παππούδες μας, δεν πρέπει να τα πετάμε, και όχι μόνο αυτό γύριζα και τα χωριά με την τσάντα με τις οικονομίες μου, και πολλές φορές χωρίς να το γνωρίζει ο σύζυγός μου, ο οποίος δεν συμφωνούσε και πολύ. Τα πολλά τα πλήρωνα εκτός από αυτά που είχα από τους γονείς μου.
«Κ»: Σας βοήθησε κάποιος άλλος, όπως ο Δήμος ή άλλος δημόσιος φορέας για να λειτουργήσετε το μουσείο;
Μ.Π. Κανένας κανένας, μόνο ο βουλευτής ο Λεβογιάννης ήρθε, μου έδωσε το βιβλίο του που γράφει στην ερευνήτρια Μαριγώ Πιτταρά.
«Κ»: Γιατί στο Σκαδό έγινε το μουσείο και όχι στην Κόρωνο ή κάπου αλλού με περισσότερο κόσμο και περισσότερους επισκέπτες;
Μ.Π. Γιατί το Σκαδό είναι το χωριό μου, είναι το σπίτι μου.
«Κ»: Έρχεται κόσμος, χειμώνα-καλοκαίρι;
Μ.Π. Έρχεται, και μάλιστα νομίζουν ότι είναι με πληρωμή, αλλά εγώ τους λέω τίποτα η επίσκεψη είναι δωρεάν.
«Κ»: Αυτό γιατί το φτιάξατε αλήθεια; Πως το χαρακτηρίζεται δηλαδή, μουσείο, σπίτι;
Μ.Π. Είναι λαογραφικό. Μουσείο, σπίτι, δεν έχει σημασία. Αλλά έχω πράγματα πολύ παλιά πεντακοσίων και εξακοσίων χρονών μέσα. Το έκανα μόνο και μονο για να κρατηθεί η παράδοση. Από 16 χρονών το έχω αυτό το «ψώνιο». Που λένε… Έχω όπλα παλιά, λυχνάρια, σκαμνιά και πολλά άλλα. Δεν μου λείπει τίποτα. Θα τα δουν όλα, πως περνούσε ο κόσμος χθες, ποιες ήταν οι ανέσεις του, πως έκανε τις δουλειές του, πως γλεντούσε στα πανηγύρια και τις γιορτές…
«Κ»:. Στο Σκαδό όταν ήσασταν εσείς μικρή, πόσους κατοίκους είχε;
Μ.Π. Μόνο παιδιά, ήμασταν 280. Σήμερα έμεινε το χωριό με ούτε 25....
«Κ»: Τώρα γιατί έμειναν μόνο 23 άτομα;
Μ.Π. Γιατί τότε είχαμε το σμυρίγλι που ήταν ο πόρος του χωριού. Όχι μόνο για το Σκαδό αλλά και για όλα τα ορεινά χωριά. Μετά αυτό έγινε το τεχνικό και τώρα όλοι έφυγαν στην Αθήνα.
«Κ»: Όπως δείχνει όμως πριν από 50 χρόνια από 200 παιδιά έμειναν 3, άρα μετά από λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει κανένας….
Μ.Π. Αυτό φοβάμαι και γι’ αυτό στεναχωριέμαι. Γι’ αυτό το λόγο το κάνω πιο πολύ αυτό με το μουσείο, για να πάρει κάποια προβολή το χωριό, μήπως συγκινηθούν ακόμη και αυτοί που είναι στην Αθήνα. Το καλοκαίρι τους λέω: όταν θα πάρετε σύνταξη να ρθείτε στο χωριό να μείνετε. Έστω κι έτσι θα έχει ζωή το Σκαδό…
«Κ»: Εάν έρθει ένας υποψήφιος, τώρα με τις εκλογές, και σας ρωτήσει, «τι θέλεις να κάνω για το χωριό», εσύ τι θα του πεις;
Μ.Π. Το χωριό μας είναι αξιόλογο όμως κανένας δεν το κοιτάει. Εσύ, θα του πω, θέλω να το προσέξεις…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου