Ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος ξετυλίγει το κουβάρι των αναμνήσεων από την δεκαετία του 60 όσον αφορά την συμπεριφορά των πολιτευτών, αναφέρεται στα ρουσφέτια της εποχής, αποκαλύπτει το αίτημα του Δημητράκη στον Αριστείδη Πρωτοπαδάκη, θυμίζει το παράπονο του εν λόγω πολιτικού για τα αιτήματα των συμπολιτών του και μεταφέρει το κλίμα εκείνης της περιόδου για τις συγκεντρώσεις των αριστερών
Έχουμε φτάσει στο … παραπέντε των εκλογών και επιχειρούμε την βοήθεια του Βαγγέλη Παπαδόπουλου ένα ταξίδι στο παρελθόν και μία γεύση από εκλογές της δεκαετίας του 60 που αν μη τι άλλο είχαν την δική τους γοητεία. Ίσως να ήταν πιο αγνές, περισσότερες ρομαντικές καθώς οι επαφές των πολιτευτών με τους ψηφοφόρους τους ήταν περισσότερο προσωπικές από σήμερα, όλοι σχεδόν γνωρίζονταν με τα μικρά τους ονόματα. Σε μία εποχή όπου κυρίαρχο ρόλο είχαν οι κομματάρχες, οι άνθρωποι που έτρεχαν ώστε να προετοιμάσουν το έδαφος με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ώστε ο πολιτευτής τους να κερδίσει τις εντυπώσεις. Ακόμη και ένα τραπέζι που κυριαρχούσε η ρόκα (!!!) μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Και βέβαια μέσα από μία τέτοια συζήτηση (ο κ. Παπαδόπουλος είχε συνεχώς στο πλευρό του την σύζυγό του Σταμάτα με την οποία συμπλήρωσαν 51 χρόνια έγγαμου βίου φέτος) δεν θα μπορούσαν να γίνουν αναφορές και στα κοτσάκια των Απειρανθιτών (ας είναι καλά η καταγωγή της κ. Παπαδοπούλου) που μάλιστα έχουν δημιουργήσει και τα περίφημα «εκλογικά κοτσάκια» αλλά και η σύγκριση με το σήμερα και οι εκτιμήσεις για τις εκλογές της Κυριακής. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος δύο φορές διεκδίκησε τον Δημαρχιακό Θώκο στη Νάξο ενώ από τα τέλη της δεκαετίας του 50 έχει ενεργό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα του νησιού… Άρα κάτι θα ξέρει περισσότερο…
Αντιδικίες
«Η πρώτη μου επαφή με τα πολιτικά δρώμενα έγινε μέσα από τη δουλειά μου καθώς ήμουν ηλεκτρολόγος. Μόλις τελείωσα την στρατιωτική μου θητεία επέστρεψα στη Νάξο κάνοντας επένδυση σε μία μικροφωνική εγκατάσταση ρεύματος – μπαταρίας που έκανε εκείνη την περίοδο 4.000 δραχμές. Ήμουν ο μοναδικός που είχα αυτού του είδους την εγκατάσταση και έτσι όλοι όσοι ήθελαν να κάνουν συγκέντρωση πολιτική μου την ζητούσαν. Από τις πλατείες της Νάξου, της Απειράνθου, του Φιλωτίου ή της Κορώνου και τα καφενεία στα άλλα χωριά για χρόνια είχα τη τύχη να τοποθετώ την εγκατάσταση. Εκείνη τη περίοδο σημαντικό ρόλο έπαιζε ο κομματάρχης κάθε πολιτευτή, Αυτός ήταν που οργάνωνε τις συγκεντρώσεις κανόνιζε τα κεράσματα στα μαγαζιά ώστε να προσελκύουν τους πολίτες κερνώντας μία και δύο φορές τους θαμώνες. Και ήταν αυτοί που αναλάμβαναν να κάνουν πράξη τις επιθυμίες των δημοτών… Βέβαια από αυτές τις υποθέσεις αρκετές φορές υπήρξαν αντιδικίες καθώς οι κομματάρχες ήθελαν να κερδίσουν μέσα από τις δικές τους επιχειρήσεις… Θυμάμαι (σ.σ. δεν αναφέρουμε τα ονόματα γιατί δεν υπάρχει λόγος άλλωστε) έναν κομματάρχη που είχε πάρει εντολή από υποψήφιο βουλευτή να πραγματοποιήσει την επιθυμία ενός ψηφοφόρου που είχε πρόβλημα με την εφορία. Ε εκείνος ο άνθρωπος πήγε δύο ή τρεις φορές στο κατάστημα του κομματάρχη με σκοπό να λύσει το πρόβλημά του αλλά δεν προχωρούσε εάν δεν αγόραζε εμπόρευμα από το εν λόγω κατάστημα. Δουλειά δεν έκανε αλλά αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση ήταν ότι δεν κρύφτηκε κι έτσι όταν ο πολιτευτής εκείνος βρέθηκε στο χωριό του ψηφοφόρου και ρώτησε εάν κανείς έχει παράπονο πήρε την απάντηση «ναι εγώ έχω. Σου ζήτησα να μου λύσεις ένα πρόβλημα και αντ’ αυτού βρέθηκα να πληρώνω κι από πάνω χωρίς αντίκρισμα»…
Πρόκληση
Οι κομματάρχες εκείνη τη περίοδο είχαν ανοιχτά τα σπίτια τους και πάλευαν για να κερδίσουν τις εντυπώσεις. Ο πιο εύκολος τρόπος για να θέλξουν έναν ψηφοφόρο ήταν το τραπέζωμα πριν και μετά τις εκλογές. Μάλιστα όταν μαζεύονταν τις επόμενες ημέρες στα καφενεία της πόλης (του Μαρμαρά, του Βιλαντώνη και στου Ματθαίου) υπήρχε ένα είδους απολογισμού πεπραγμένων και λέγεται ότι στις εκλογές του 1958 είχε κερδίσει ο πολιτευτής του οποίου ο κομματάρχης είχε προσφέρει συν τοις άλλοις (εκτός δηλαδή από ρέγκες, σαρδέλες, τυρί, κρασί) και ρόκα. Ένα χορταρικό που σήμερα βρίσκεται σε όλες τις σαλάτες αλλά εκείνη την εποχή αποτελούσε είδος πολυτελείας και έδινε την εντύπωση ότι ήταν κάτι το διαφορετικό. Κάτι σαν το σούσι ή το χαβιάρι της εποχής μας… Όπως μας αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος «η Νάξος είχε παράδοση να βγάζει δημοκράτες βουλευτές, καθώς κινούνταν κυρίως στο κεντρώο χώρο ενώ σημαντικό ρόλο είχε παίξει και η παρουσία του Αριστείδη Πρωτοπαπαδάκη στα δρώμενα του νησιού. Ένας πολιτικός που εξελέγη 13 φορές βουλευτής από το 1934 έως το 1964 και για τον οποίο λέγεται ότι είχε διορίσει τουλάχιστον 12.000 συμπατριώτες του. Όμως ήταν ένας έντιμος άνθρωπος που είχε ως στόχο να βοηθήσει τους Ναξιώτες ανεξάρτητα από την κομματική του ταυτότητα. Και βέβαια θυμάμαι πολύ καλά όταν είχε βρεθεί το 64 στην Απείρανθο και στη πλατεία του χωριού είχε πει με μάλλον παραπονεμένο ύφος «προκαλώ οποιονδήποτε από εδώ να μου πει ότι χτύπησε την πόρτα μου και δεν εξυπηρέτησα. Ανεξάρτητα ποια ήταν η πολιτική του τοποθέτηση. Και βέβαια επικαλούμαι τα μέλη της ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά) να πουν τι έγινε όταν ήρθαν στο σπίτι μου την παραμονή της εκτέλεσης του Μανώλη Γλέζου και πως σταμάτησα την εκτέλεση του συμπατριώτη μας».
Κουτό
Ο κ. Παπαδόππουλος μιλάει για τα χρόνια που έζησε ακούγοντας τον Ευριπαίο, τον Μπαρότση και τον Πρωτοπαπαδάκη, πολιτικούς πρωταγωνιστές προηγούμενων χρόνων στη Νάξο. Αναφέρει το περιστατικό με τον Μανώλη Γλέζο και τον Νικηφόρο Μανδηλαρά το 1963 και το 1964 όταν του ζήτησαν να καλύψει μικροφωνικά τις ομιλίες τους… «Μου είχαν ζητήσει να εγκαταστήσω τα μικρόφωνα για να μιλήσει ο Μανώλης Γλέζος στο καφενείο του Βιλαντώνη. Δεν είχαν όμως τότε οι Αριστεροί χρήματα και αρχικά αρνήθηκα, καθότι υπήρχε ένα συγκεκριμένο ποσό που χρέωνα σε όλους τους πολιτευτές. Όμως, επιφανής Ναξιώτης που κρύβονταν γιατί δεν ήθελε να μάθουν ποιες ήταν οι πεποιθήσεις του με πήρε τηλέφωνο και μου είπε ότι θα πληρώσει αυτός ώστε να τοποθετηθεί η εγκατάσταση και να μιλήσει ο Γλέζος. Με παρακάλεσε, όμως ήταν φίλος μου και έτσι δεν πήρα χρήματα. Εκείνο που μου είχε κάνει εντύπωση πάντως ήταν η παρουσία των Αστυνομικών στις συγκεντρώσεις τους. Μάλιστα τον Μανδηλαρά δεν τον είχαν αφήσει να μιλήσει στη Χώρα αλλά τον έστειλαν στα Αγγίδια σε ένα καφενείο. Και πιστεύω ότι ήταν κουτό, λάθος να προχωρούν σε τέτοιες κινήσεις οι αστυνομικοί και η πολιτεία γιατί πολύ απλά ο κόσμος φανατίζονταν και βέβαια υπήρχε η περιέργεια «τι λέει αυτός που δεν μας αφήνουν να τον ακούσουμε»…
Κοινό καλό
Τα χρόνια περνούν και οι συγκεντρώσεις αφήνουν τα καφενεία και γίνονται ακόμη μεγαλύτερες, πιο εντυπωσιακές, Τα τραπέζια πλέον στα σπίτια των κομματαρχών δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των ψηφοφόρων και οι συγκρίσεις περνούν από τη… ρόκα στα τρακτέρ. «Πρέπει να σου πω ότι οι συγκεντρώσεις του 1977 για τη Δεξιά και αυτή του 1981 από το ΠΑΣΟΚ στη Νάξο ήταν μεγαλειώδεις. Δεν είχαν μέτρο σύγκρισης. Και ήταν περισσότερο μία κόντρα ποιος θα μαζέψει περισσότερα τρακτέρ. Έτσι τότε μετρούσαν το μέγεθος των συγκεντρώσεων»… Όμως, αυτό που κάνει εντύπωση είναι η σχέση των πολιτευτών με τους ψηφοφόρους τους… Όπως αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος «τον Φεβρουάριο του 1964 ήμουν στην Κωμιακή με τον κ. Πρωτοπαπαδάκη και περίμενε στο τηλεγραφείο για να μάθει νέα για τη γέννηση του εγγονού του. Πιάσαμε τη κουβέντα καθώς είμαστε και οι δύο χαζό … κάτι εκείνος χαζοπαππούς κατά δική του δήλωση κι εγώ χαζομπαμπάς. Του είχα πει ότι πρέπει να κάνει ένα δύο έργα για το νησί, έναν κεντρικό δρόμο, να δει τι θα γίνει με το λιμάνι. Ξέρεις τι μου απάντησε; «Ας έρθουν Βαγγέλη μου δύο Ναξιώτες μαζί και να μου καταθέσουν ένα γενικό ζήτημα και εγώ θα γίνω αλοιφή. Μέχρι τώρα το μόνο που μου ζητάνε είναι να διορίσω το παιδί τους ή τον αδελφό τους ή τον συγγενή τους. Κανείς δεν έχει έρθει για τη ..Νάξο»… Βέβαια όπως αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος υπήρξε η εξαίρεση κι αυτή ακούει στο όνομα Νικόλαος Ξενάκης, πρόεδρος τότε των Μελάνων που βρέθηκε στο υπουργικό γραφείο του κ. Πρωτοπαπαδάκη ζητώντας την απαλλοτρίωση των κτημάτων της περιοχής προς όφελος των κατοίκων. «σύμφωνα με ότι έμαθα ο Ξενάκης είχε εκνευριστεί από την καθυστέρηση της απόφασης και χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι ζητώντας λύση. Τότε ο Πρωτοπαπαδάκης του είπε «εάν Νικόλα δεν ήσουν φίλος μου θα σε είχα πετάξει με τις κλωτσιές έξω από το γραφείο μου. Κανείς δεν έχει τολμήσει να χτυπήσει το χέρι του έτσι εδώ μέσα» για να απαντήσει αργότερα ο Ξενάκης «δεν είμαι μόνος μου υπουργέ. Έχω μαζί μου 800 κατοίκους που ζητούν λύση» και του έβγαλε ένα χαρτί με τις υπογραφές όλων των κατοίκων των Μελάνων»….
Δημητράκης
Υπάρχει όμως και ο περίφημος Δημητράκης (σημ: πρόκειται για τον Δημήτρη Ελευθερίου, του Λευτεραντώνη) ένα ιδιαίτερα αγαπητό πρόσωπο σε όλους στην Απείρανθο και βέβαια στον Αριστείδη Πρωτοπαπαδάκη με τον οποίο είχε αποκτήσει μία ιδιαίτερη σχέση. Και την ιστορία τους μας την μετέφερε η κ. Σταμάτα, που έως εκείνη τη στιγμή κάθεται στο πλευρό του κ. Βαγγέλη και σιγοντάρει σε ότι ενδεχομένως ξεχνάει ο σύζυγός της… Όπως μας αναφέρει «σε μία εκλογική αναμέτρηση, προφανώς αυτή του 1961 από τον ενθουσιασμό τους οι Απειρανθίτες για τη νίκη του βουλευτή τους έσφαξαν πολλές ζούλες, προπαντός οι βοσκοί, και έβραζαν κρέατα και έστρωσαν τραπέζι στην Πλατεία, όπου τρώγανε και πίνανε και τραγουδούσαν…. Ο Πρωτοπαπαδάκης ζητάει από όλους εάν έχουν κάποια επιθυμία και τελευταίος μένει ο Δημητράκης, ο οποίος αντί για κάποιο ρουσφέτι του αφιέρωσε το εξής δίστιχο «Να ‘χα τσοι ψήφοι του χωριού όλοι να σου τσοι δίνω και να μην έρθω και ποτές να σε παραβαρύνω». Κοτσάκι που έκανε τον υπουργό να χαμογελάσει και να ευχαριστήσει ιδιαίτερα τον Δημητράκη. Τρία χρόνια αργότερα, ο Δημητράκης θα του τραγουδήσει «Ήφυες και δεν πρόφταξα να δ’ αποχαιρετήσω
και δεν ηξέρω και αν ζω να σε ξαναψηφίσω»… Προφητικοί λόγοι καθώς δύο χρόνια αργότερα ο Πρωτοπαπαδάκης πεθαίνει…
Αυτεπιστασία
Ακούγοντας αυτές τις ιστορίες εύλογα έρχεται στο μυαλό η ατάκα του Θεόδωρου Πάγκαλου «μαζί τα φάγαμε». Είναι όμως έτσι; Ο κ. Παπαδόπουλος δεν κρύβεται λέγοντας «μπορεί να υπάρχει η βάση αλλά σίγουρα είναι διαφορετικές οι εποχές… Να σου πω ένα παράδειγμα; Σε κάποιο χωριό που εργαζόμουν ένα ολόκληρο καλοκαίρι ώστε να περάσει το ηλεκτρικό ρεύμα, έβλεπα συγκεκριμένα άτομα να κάθονται όλη την ημέρα στο καφενείο και ουσιαστικά να μην κάνουν καμία δουλειά. Όταν ρώτησα έμαθα ότι ήταν είτε κομματάρχες είτε μέλη του δημοτικού συμβουλίου. Και το πιο εντυπωσιακό; Ο καθένας απ’ αυτούς είχε αναλάβει ένα έργο το οποίο και έπρεπε να φέρει εις πέρας και υπήρχε η αυτεπιστασία… Τότε δεν υπήρχαν οι λίγοι εργολάβοι που έπαιρναν όλα τα έργα και μοιραζόντουσαν τα χρήματα… Τότε ουσιαστικά η πληρωμή τους ήταν η ψήφος.. Και μέσα απ’ αυτή γίνονταν οι όποιες ανταλλαγές… Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν και ατασθαλίες. Όπως μία δεξαμενή που κόστισε εκείνη τη χρονιά 40.000 δραχμές αλλά είχαν χρησιμοποιηθεί μόλις πέντε σακιά τσιμέντο με το καθένα εξ αυτών να κοστίζει 11 δραχμές…»…
Διαμαρτυρία
Και φτάνουμε στο σήμερα… Ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος μιλάει για τις εκλογές της Κυριακής λέγοντας « θα είναι ψήφος διαμαρτυρίας, θα είναι η απάντηση απέναντι στο μνημόνιο που μας κατέστρεψε. Υπάρχει μία έντονη αγανάκτηση για τα δύο μεγάλα κόμματα και βλέπω αυτά τα παραδοσιακά κόμματα να φτάνουν στο τέλος τους. ΟΙ άνθρωποι είδαν τους μισθούς τους, τις συντάξεις τους να κόβονται. Χάθηκε η αγοραστική αξία και γνωρίζουν όλοι ποιοι είναι υπεύθυνοι. Να φανταστείς ότι οι κυβερνήσεις της Χούντας άφησαν στο ταμείο 300 εκατομμύρια δραχμές και σήμερα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα έχουμε χρέος που αγγίζει τα 400 δις ευρώ. Είναι τεράστιο το ποσό και οι λοβιτούρες, οι κλεψιές και οι σπατάλες όλα αυτά τα χρόνια έδωσαν και πήραν. Ξέρεις τι είναι να έχεις σπίτι και να πληρώνεις… ενοίκιο; Ο κόσμος έχει χάσει τα πάντα. Όχι δεν έγιναν όλα ξαφνικά. Απλώς υπήρχε μία σχετική αποταμίευση από όλους. Όμως πόσο να αντέξουν και τα αποθέματα που έχουμε όταν χάνετε τόσο σύντομα η αγοραστική αξία; Κι αυτό που έχει ενοχλήσει όλους είναι το γεγονός ότι κανείς δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Από το Χρηματιστήριο. Τότε που ο συγχωρεμένος ο Εβερτ είπε στον Καραμανλή να προχωρήσει σε εξεταστική και να βάλει τους υπεύθυνους στη φυλακή, Δεν έγινε και φτάσαμε στο σκάνδαλο του Βατοπεδίου όπου 32 άτομα εμπλέκονται αλλά μόνο ένας πήγε φυλακή, Κι αυτός δεν έβαλε το χέρι του στο μέλι, έκανε ανταλλαγές. Όλοι οι άλλοι, κυρίως οι πολιτικοί έμειναν ατιμώρητοι. Τα παραπτώματά τους λέει παραγράφηκαν. Και σίγουρα δεν φοβάμαι τα περί ακυβερνησίας που ακούγονται… Αυτά είναι για να μας φοβίσουν. Αλλά πέρασαν αυτές οι εποχές…. Ο κόσμος έχει αλλάξει»
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΛΙΑΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου