ΧΥΤΑ-ΧΥΤΥ ΝΑΞΟΥ

Γράφει ο

Βασίλης Κατεινάς

( Πολ/κός Μηχανικός)

Ως ενεργός πολίτης και Δημότης αυτού του Δήμου , πέρα από κόμματα και παρατάξεις, καταθέτω με το παρόν άρθρο τη θέση μου, για το κυρίαρχο θέμα του ΧΥΤΑ Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.

Η δημιουργία ΧΥΤΑ του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων είναι έργο πρώτης προτεραιότητας που ήδη έχει αργήσει. Ο υπερκορεσμένος ΧΑΔΑ που εξυπηρετεί σήμερα την εναπόθεση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων μας και όχι μόνο , μοιάζει με πυρηνικό σταθμό, που είναι στο τελικό στάδιο αστοχίας του. Αν τελικά αστοχήσει οι συνέπειες θα είναι ανυπολόγιστες για το περιβάλλον ,τον τουρισμό και την οικονομία του Δήμου μας .Αυτή η τραγική περιγραφή δεν είναι σχήμα λόγου είναι η πραγματικότητα.

Επιγραμματικά οι κίνδυνοι που μας απειλούν είναι α) η οικολογική καταστροφή της ευρύτερης περιοχής του υπερκορεσμένου ΧΑΔΑ από διολίσθηση του στην θάλασσα με ότι αυτό συνεπάγεται (βλέπε νήσο Άνδρο), β) τα αβάστακτα πρόστιμα που φθάνουν τα 34.000 ευρώ /ημέρα αδικαιολόγητης καθυστέρησης δημιουργίας του νέου ΧΥΤΑ, γ) ο κίνδυνος να χαθούν τουλάχιστον 6.000.000 ευρώ από το πρόγραμμα Ε.Σ.Π.Α. 2007-2013 που έχουν εγκριθεί για το έργο και δ) η δραματική καθυστέρηση δημιουργίας του ΧΥΤΑ με ολέθριες οικονομικές επιπτώσεις που θα προκύψουν από το κόστος μεταφοράς των Α.Σ.Α. στον ΧΥΤΑ Φυλής.
Τα παραπάνω έχουν ακουστεί με διάφορες συγκλίνουσες προσεγγίσεις και από άλλους που έχουν μελετήσει με την πρέπουσα σοβαρότητα το όλο θέμα, αλλά και αποκλίνουσες που όμως δεν οδηγούν σε κάποια λύση ,όπως το σύνθημα <<όχι Χ.Υ.Τ.Α. στην κορφή Ξύδη, όχι Χ.Υ.Τ.Α. στην Νάξο>>. Η επαναπροσέγγιση και συχνή αναφορά δεν βλάπτει, είναι ίσως η καλύτερη μέθοδος για να εμπε δώσουμε δύσκολα θέματα όπως το θέμα του Χ.Υ.Τ.Α. Νάξου το οποίο οφείλουμε να το αναδεικνύουμε να το κρατάμε στην επικαιρότητα και όχι να το κρύβουμε κάτω από το χαλί .
Εκείνο που θέλω κατά κύριο λόγο να τονίσω με την παρούσα αναφορά μου, είναι ότι όσο σημαντικό είναι να λειτουργήσουμε το συντομότερο δυνατό τον ΧΥΤΑ, ακόμη σημαντικότερο είναι να φροντίσουμε να έχουμε οριστική μελέτη με όραμα. Δηλαδή μελέτη που πέραν των άλλων θα προβλέπει διάθεση χώρου εντός του Χ.Υ.Τ.Α., για χωροθέτηση ολοκληρωμένης μηχανικής μονάδας διαχείρισης Α.Σ.Α. με δυνατότητα μετεξέλιξης του σε Χ.Υ.Τ.Υ. με τις ισχύουσες και εγκεκριμένες Περιβαλλοντολογικές Μελέτες κατ’ αρχάς. Με βάση την αρχική μελέτη και τον διαθέσιμο χώρο, ο στόχος είναι εφικτός και υλοποιήσιμος.
Παράλληλα η άμεση δράση διαρκούς ενημέρωσης της κοινωνίας για διαλογή στην πηγή, σε συνδυασμό με σωστές υποδομές υποδοχής και μεταφοράς των απορριμμάτων και των ανακυκλώσιμων υλικών χωριστά , είναι το πρώτο ζητούμενο. Το αποτέλεσμα δε των παραπάνω δράσεων είναι μετρήσιμο από την Ε.Ε.Α.Α. και είναι βασικό προαπαιτούμενο για την αποφυγή επιβολής προστίμου. Δράσεις που πρέπει να συνεχίσουν να τρέχουν αδιάκοπα πλέον και να είναι αρμονικά συντονισμένες με την έναρξη λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. που μέχρι να ολοκληρωθεί η κατασκευή του ελπίζω και εύχομαι να είναι Χ.Υ.Τ.Υ.
Η σωστή κατασκευή και λειτουργία του υπό κατασκευή Χ.Υ.Τ.Α., σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές του, σε συνδυασμό με μία ορθολογική διαχείριση των Α.Σ.Α. εκτός και εντός αυτού είναι Θέσφατο. Ο σχολαστικός βιολογικός καθαρισμός των παραγόμενων στραγγισμάτων, η υγειονομική ταφή των στερεών υπολειμμάτων, η διατήρηση καθαρού Π.Χ. και τέλος η συνεχής και συντονισμένη απομάκρυνση-διάθεση των παραγόμενων χρήσιμων προϊόντων από την προσδοκώμενη μελλοντική Μηχανική Ολοκληρωμένη Επεξεργασία των Α.Σ.Α. ολοκληρώνει τον ορθολογικό κύκλο λειτουργίας και διαχείρισης του Χ.Υ.Τ.Α-Χ.Υ.Τ.Υ.
Ο Χ.Υ.Τ.Α. Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων θα υποδέχεται Αστικά Στερεά Απόβλητα (Α.Σ.Α.), δηλαδή είναι τύπου (Β) πού σημαίνει ότι πρέπει να εξασφαλίσουμε άμεσα με αξιόπιστες συμβάσεις , την διάθεση των υλικών που δεν πρέπει να καταλήγουν σ’ αυτόν όπως : λάστιχα αυτοκινήτων, καμμένα λάδια, μπαταρίες μηχανημάτων και αυτοκινήτων, ηλεκτρικές συσκευές, δέρματα από σφάγεια ζώων ,νοσοκομειακά απόβλητα, υλικά κατεδαφίσεων κ.α.
Η φροντίδα για την υλοποίηση και τήρηση όλων των παραπάνω, θα αποφέρει τα καλύτερα αποτελέσματα ,όσον αφορά στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στην υγεία των κατοίκων, στο περιβάλλον ( υπέδαφος , έδαφος, ατμόσφαιρα) και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παράλληλα δε, θα ελαχιστοποιηθούν οι όγκοι απόθεσης και θα επιτευχθεί τουλάχιστον ο τριπλασιασμός του χρόνου ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. που όπως τώρα πια καλά γνωρίζουμε, η δυσκολία χωροθέτησης και υλοποίησης ενός τέτοιου έργου είναι τεράστια. Σε συνδυασμό δε και με την περιορισμένη δυνατότητα εξεύρεσης κατάλληλων χώρων στις νησιωτικές περιοχές το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο .
Το νέο δόγμα ο ρυπαίνων πληρώνει δεν είναι πλέον σχήμα λόγου, θα μας συμβεί αν δεν λάβουμε άμεσα μέτρα που ήδη έχουν αργήσει. Θα μας συμβεί ,όπως και τόσα άλλα μας συμβαίνουν σήμερα που δεν τα περιμέναμε.
Η αντίδραση των πλησιέστερων κατοίκων του ΧΥΤΑ είναι κατανοητή και αναμενόμενη. Δεν πρέπει όμως να παραλείπεται το γεγονός ότι βεβαρυμένες χρήσεις Γης για το Δημόσιο συμφέρον έχουμε υποστεί λίγο πολύ σχεδόν όλοι μας. Χαρακτηριστικά θα μπορούσα να αναφέρω τον βιολογικό του πρώην Δ.Νάξου , τον βιολογικό του Τυροκομικού Συνεταιρισμού Νάξου, την κραυγαλέα περίπτωση του ΧΑΔΑ του πρώην Δ.Νάξου , που ύστερα από τόσα χρόνια θα επιχειρηθεί η αποκατάσταση του χώρου του και βέβαια οι Χ.Α.Δ.Α των ορεινών χωριών κ.α. Άλλωστε ο ΧΥΤΑ τον οποίο οραματιζόμαστε , θα είναι μια ασύγκριτα καλύτερη κατάσταση από τον καταργούμενο ΧΑΔΑ. Η σωστή κατασκευή και λειτουργία του υπό συζήτηση ΧΥΤΑ ,εξαρτάται και από το δικό μας ενδιαφέρον και υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που μπορεί αυτό να μας το εξασφαλίζει με την βοήθεια της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών.
Καταλήγοντας θα ήθελα να προτρέψω τον Δήμο να αναπτύξει πρωτοβουλία και να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες για την σύσταση Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) .Ο Φορέας μπορεί να αφορά είτε αποκλειστικά την Διαχειριστική Ενότητα Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων είτε το σύνολο των νησιών Νοτίου Αιγαίου ύστερα από σχετική μεταξύ τους συνεννόηση .Μεταξύ δε των αρμοδιοτήτων του ΦοΔΣΑ να είναι απαραίτητα και η εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων που είναι και το μέγα ζητούμενο. Η δικαιοδοσία αυτή του φορέα ,μπορεί να μετατρέψει τον ΧΥΤΑ σε ΧΥΤΥ με υπογραφή σχετικής σύμβασης και με ιδιώτες . Η ίδρυση του φορέα μπορεί να υλοποιηθεί με αίτημα του Δήμου προς το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων.
Η οικονομοτεχνική μελέτη αυτής της προσέγγισης διαχείρισης των Α.Σ.Α. και η εξεύρεση πόρων, είναι αντικείμενο έρευνας και ανταλλαγής εμπειρίας μεταξύ των νέων Καλλικρατικών Δήμων που αντιμετωπίζουν αντίστοιχα προβλήματα.
Η μετατροπή του Χ.Υ.Τ.Α. σε Χ.Υ.Τ.Υ. είναι βέβαιο ότι συνδράμει εκ του ασφαλούς στην επίτευξη των στόχων του 20-20-20 που πρόσφατα υπέγραψε και ο Δήμος μας στις 12-04-2011 στις Βρυξέλλες υπό την αιγίδα της Επιτροπής των Περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αφορά την pact of islands (συμφωνία των νήσων) που έγινε με δική τους πρωτοβουλία.
Η πλήρης εναρμόνιση της Εθνικής μας νομοθεσίας με την οδηγία πλαίσιο της Ε.Ε. 2008/98/ΕΚ είναι υποχρεωτική.
Στα πλαίσια της ανάγκης που υπάρχει ,οι πολίτες να αρχίσουν να ενημερώνονται και να κατανοούν σε βάθος τις υποχρεώσεις που θα αναλάβουμε ,για την ενεργό συμμετοχή μας σε μία ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων μας γενικότερα, παραθέτω τους βασικούς άξονες της ως άνω οδηγίας με σειρά προτεραιότητας όπως ακριβώς αναφέρονται σ’ αυτήν και είναι οι παρακάτω:
1. Πρόληψη-αποτροπή δημιουργίας απορριμμάτων (προτιμώμενη επιλογή)
2. Επαναχρησιμοποίηση
3. Ανακύκλωση
4. Ανάκτηση (συμπεριλαμβανομένης και της ενεργειακής ανάκτησης)
5. Ασφαλής εναπόθεση (ως ύστατο μέτρο)
Τώρα πια πρέπει να κάνουμε<< αυτά που δεν μπορούμε>> όπως είχε πει την περίοδο της Πολιτικής και Οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 1930 ο Νίκος Καζαντζάκης, γιατί πια δεν ζούμε <<στην γειτονιά των αγγέλων>> κατά τον αείμνηστο Ιάκωβο Καμπανέλλη, αλλά στην γειτονιά της κόλασης με τα σκουπίδια γύρω μας να μας πνίγουν και να μην μας αφήνουν να αναπνεύσουμε.
Άλλωστε σε μια ανάλογη περίοδο είμαστε και σήμερα και πιστεύω πως όλοι το αντιλαμβανόμαστε και το κατανοούμε αφού το βιώνουμε στην καθημερινότητα μας, με τις εξελίξεις να τρέχουν πιο γρήγορα και από την σκέψη μας και τα γεγονότα αδιάκοπα να το επαληθεύουν.
Έχουμε μπει πλέον στα δύσκολα και δεν χωρούν φτιασιδώματα, ωραιοποιήσεις και ψεύτικες πολιτικές εξαγγελίες. Χρειαζόμαστε άμεσα σωστές Πολιτικές Αποφάσεις, με Δημοτικούς Άρχοντες που δεν μετρούν το πολιτικό κόστος αλλά το κοινωνικό όφελος του συνόλου της κοινωνίας.
Καλή δύναμη σε όλους μας και ιδιαίτερα στις εκάστοτε Δημοτικές Αρχές ,που θα έχουν την ευθύνη της ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων μας.
Και να σκεφθεί κανείς ότι το τεράστιο αυτό πρόβλημα που ζούμε και οι επόμενες γενεές θα αντιμετωπίζουν ,οι πρόγονοι μας δεν το ήξεραν γιατί δεν το είχαν. Και δεν το είχαν γιατί ανακύκλωναν και ανακτούσαν όποιο υλικό ολοκλήρωνε την πρωτογενή αξιοποίηση του.
Αυτό πρέπει να κάνουμε και εμείς σήμερα , σε αναλογία με τα οικιστικά μεγέθη που έχουμε δημιουργήσει και την ποιότητα των απορριμμάτων μας ,για να αφήσουμε ελπίδα στις γενεές που έρχονται και όχι μόνο.
Εμείς το δημιουργήσαμε εμείς πρέπει να το εξαλείψουμε.
Δεν πρέπει να αφήσουμε Οικολογικά χρέη στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας, φθάνουν τα οικονομικά προβλήματα που τους αφήνουμε.
Τους το χρωστάμε !
Ιούνιος 16-06-2011
Ο συντάξας
Βασ. Ι. Κατεινάς
( Πολ/κός Μηχ/κός Ε.Μ.Π.)
Υπόμνημα:
Χ.Υ.Τ.Α. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων
Χ.Υ.Τ.Υ. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων
Χ.Α.Δ.Α. Χώρος Ανεξέλεγκτης Διαχείρισης Απορριμμάτων
Ε.Ε.Α.Α. Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακυκλώσιμων
Α.Σ.Α. Αστικά Στερεά Απόβλητα

Ε.Σ.Π.Α. Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αναφοράς

Π.Χ. Περιβάλλων Χώρος