Ξανά στο προσκήνιο το σμυρίγλι Νάξου!

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ
ΤΟ ξακουστό σμυρίγλι Νάξου «ταξίδεψε» χθες με προορισμό την Αθήνα και την εταιρεία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι». Η εν λόγω ανώνυμη εταιρεία, θα το προωθήσει -σύμφωνα με ντοκουμενταρισμένες πληροφορίες τής «Κ»- στην Ολλανδία, «για αξιολόγηση σε παραγωγή βιομηχανικής κλίμακας». Είκοσι (20) οι τόνοι τής σμύριδας Νάξου, που φορτώθηκαν σε φορτηγό γνωστής μεταφορικής τού νησιού μας -κατόπιν συνεννοήσεως τού Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων με τους «Ελληνικούς Λευκόλιθους»- (σ.σ.: πρόκειται για «φορτίο δοκιμαστικό»), από τα ξημερώματα σήμερα, βρίσκονται στην Αθήνα…

Με την εν λόγω Ανώνυμη Μεταλλευτική Μεταλλευτική Βιομηχανική Ναυτιλιακή & Εμπορική Εταιρεία -κατά δήλωση αυτής τής ιδίας (σ.σ.: αποδεικτικό ντοκουμέντο δημοσιεύουμε σήμερα)- συνεργάστηκαν «ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κ. Εμμανουήλ Μαργαρίτης, ο Επιθεωρητής Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος κ. Μιχάλης Αρτόπουλος και οι σμυριδεργάτες Νάξου».

Κοντολογίς: Από το … πουθενά ανοίγει ένα κεφάλαιο τεράστιας σημασίας για το νησί μας• ένα κεφάλαιο που έχει να κάνει με τον τεράστιο πλούτο που κρύβει στα σωθικά της η Νάξος, και ο οποίος -εδώ και χρόνια πολλά- αναξιοποίητος πλούτος αυτός, ακούει στο όνομα «Σμυρίγλι»… Η εμπορία τής σμύριδας Νάξου -στο εγγύς μέλλον- μπορεί να γίνει πραγματικότητα για τον οικείο Δήμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία τού νησιού μας και αυτήν τής ορεινής Νάξου, ειδικότερα…

Να, πώς έχει το με ημερομηνία 12 Απριλίου 2011 έγγραφο-επιστολή των «Ελληνικών Λευκολίθων» προς τον υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Ιωάννη Μανιάτη:
«Κύριο
Ιωάννη Μανιάτη,
Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Κοινοποίηση: κ. Εμμανουήλ Μαργαρίτη
Δήμαρχο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων
Κ. Μιχ. Αρτόπουλο
Επιθεωρητή Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος
Αθήνα, 12.04.11
Αξιότιμε κύριε Υφυπουργέ,
Μετά από προσπάθειες δύο ετών, βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσουμε ότι το πρώτο δοκιμαστικό φορτίο 20 τόνων σμύριδας Νάξου είναι έτοιμο να εξαχθεί σε θυγατρική μας στην Ολλανδία για λογαριασμό της εταιρείας μας ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ ΑΜΒΝΕΕ.
Στην προσπάθειά μας αυτή συνέβαλαν ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων κ. Εμμανουήλ Μαργαρίτης, ο Επιθεωρητής Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδος κ. Μιχάλης Αρτόπουλος και οι σμυριδεργάτες Νάξου.
Όπως σας είχαμε ενημερώσει, απαραίτητη προϋπόθεση εμπορίας της αρμόδιας είναι όχι μόνο η ποιότητα (χημεία) του προϊόντος, αλλά και η ομοιογένεια του προϊόντος. Το υλικό θα αξιολογηθεί σε παραγωγή βιομηχανικής κλίμακας. Τα αποτελέσματα θα σας κοινοποιηθούν.
*Παραμένουμε στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε συμπληρωματική πληροφορία.
Με εκτίμηση Μιχάλης Τσουκάτος».
Δ/ντής Ανάπτυξης
ΣΥΜΦΩΝΑ με ασφαλείς πληροφορίες, εάν και εφόσον η εν λόγω εταιρεία αποφασίσει να εκμεταλλευτεί το σμυρίγλι Νάξου -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία του νησιού μας, και της ορεινής Νάξου ειδικότερα- το νησί μας, ετησίως, δύναται να προωθεί στην εταιρεία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι» επτά (7) χιλιάδες τόνους. Ας σημειωθεί ότι οι «Ε.Λ.» εκμεταλλεύονται σμύριδα και από την Αίγυπτο…
Οι «Ελληνικοί Λευκόλιθοι»
Σύμφωνα με εγκυκλοπαιδικό σημείωμα, «η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ ΑΜΒΝΕΕ ιδρύθηκε το 1959 από τον Γ. Πόρτολο. Η πλούσια μεταλλευτική και επιχειρηματική εμπειρία των ιδιοκτητών στη μαγνησία ξεκινά το 1914, όταν η οικογένεια άρχισε την ανάπτυξη πολλών μεταλλείων λευκολίθου στην Ελλάδα. Η εταιρία ανέλαβε την εκμετάλλευση των μεταλλείων λευκολίθου Γερακινής από την εταιρία Anglo-Greek και ξεκίνησε το δημιουργικό της έργο στο δύσκολο αυτό κοίτασμα, ακολουθώντας αμέσως την αρχή ότι αποτελεί εξαντλήσιμο φυσικό πόρο και πρέπει να μεγιστοποιηθεί τόσο η διάρκεια της παραγωγικής ζωής του όσο και η απόληψη του γεωλογικού κοιτάσματος. Σήμερα η «ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΛΕΥΚΟΛΙΘΟΙ» είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας καυστικής μαγνησίας και λευκολίθου στον κόσμο και σημαντικότατος παραγωγός διπύρου μαγνησίας και πυρίμαχων μαζών. Έχοντας αναπτύξει ειδικευμένο προσωπικό και διεθνές δίκτυο πωλήσεων πραγματοποιεί εξαγωγές στις αγορές και των πέντε ηπείρων με ένα ποσοστό εξαγωγών επί των συνολικών πωλήσεων της τάξεως του 95%. Με βάση τις αρχές που έχει διαμορφώσει και ακολουθεί επί πολλές δεκαετίες - εντιμότητα, αξιοπιστία, σεβασμός στον άνθρωπο και το περιβάλλον - έχει ως αποστολή να αξιοποιεί τις ορυκτές πρώτες ύλες προμηθεύοντας ιδιαίτερα ανταγωνιστικά και ποιοτικά υπέρτερα προϊόντα που συμβάλλουν στην παραγωγή εκατοντάδων άλλων προϊόντων που εξυπηρετούν καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εταιρία, παγκοσμιοποιημένη από πολλών ετών, πρωταγωνιστεί στην διεθνή αγορά της μαγνησίας επεκτείνοντας τις διεθνείς παραγωγικές και εμπορικές της δραστηριότητες. Έτσι, προχώρησε σε μία σειρά ενεργειών συμμετοχής στην διεθνή παραγωγή και διανομή μαγνησιακών προϊόντων σε τρείς άλλες χώρες. Υλοποιεί ταυτόχρονα ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στον χώρο των μεταλλευτικών της παραχωρήσεων στη Χαλκιδική με σκοπό την συνεχή βελτίωση της θέση της στην παγκόσμια αγορά. Τέλος, συνεχίζει τις διερευνητικές επαφές και διαπραγματεύσεις με συγκεκριμένους οίκους του εξωτερικού για περαιτέρω εξαγορές/συμμετοχές και νέα ώθηση στην διάθεση και παραγωγή μαγνησιακών προϊόντων».
Η Σμύριδα Νάξου (στην τοπική διάλεκτο Σμυρίγλι), είναι πέτρωμα που απαντά στη Νάξο.
Το μοναδικό μέρος της Ελλάδας, στο οποίο απαντάται το συγκεκριμένο πέτρωμα, η σμύριδα, σε εκμεταλλεύσιμη ποσότητα, είναι το νησί της Νάξου και θεωρείται υψηλής ποιότητας. Ανάλογα κοιτάσματα σμύριδας υπάρχουν και στην Τουρκία, με σύσταση ανάλογη με αυτή της Νάξου. Η σμύριδα Νάξου εκτοπίστηκε από τη διεθνή αγορά, κυρίως από την τεχνητή σμύριδα (τεχνητό κορούνδιο, που παρασκευάζεται με την μέθοδο Βερνέιγ (Verneuil process)). Η σμύριδα της Νάξου βρίσκεται στα σπλάχνα του βουνού Αμμόμαξη που βρίσκεται στη βόρια Νάξου και ανάμεσα στα χωριά Απείρανθος και Κόρωνος. Το σμυρίγλι εξορύσσεται ακόμα και σήμερα, χωρίς, όμως, πλέον να υπάρχει ζήτηση στην αγορά, καθώς έχει πλέον εξ ολοκλήρου αντικατασταθεί από το τεχνητό κορούνδιο. Οι εφαρμογές του συγκεκριμένου ορυκτού είναι πάρα πολλές μετά από βιομηχανική επεξεργασία. Κατασκευάζονται από αυτήν σμυριδόπανα και σμυριδοτροχοί λείανσης, ενώ υπό μορφή κόκκων χρησιμοποιείται στα αντιολισθηρά οδοστρώματα κ.λπ. Η εξόρυξη και διάθεση στο εμπόριο της σμύριδας από την εποχή της τουρκοκρατίας ήταν αποκλειστικό προνόμιο των κατοίκων των χωριών της ορεινής Νάξου. Το προνόμιο της εξόρυξης ισχύει και σήμερα. Οι σμυριδεργάτες παραδίδουν το σμυρίγλι που εξορύσσουν στο κράτος και εκείνο το διαθέτει στο εμπόριο. Οι σμυριδεργάτες είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με βάση την ποσότητα της σμύριδας που παραδίδουν. Τα ασφάλιστρα πληρώνει το κράτος. το Ι.Κ.Α. διατηρεί ειδική κατηγορία ασφαλισμένων μέχρι και σήμερα (Σμυριδεργάτες - Σμυριδοένσημα).
Στους νεότερους χρόνους, οι παλαιότερες αναφορές για το εμπόριο ναξιακής σμύριδας είναι για την περίοδο 1625 έως 1700. Το δικαίωμα εκμετάλλευσής της το είχαν οι φεουδάρχες, οι οποίοι ήταν οι απόλυτοι κύριοι και των ορυκτών που εξορύσσονταν και των νερών που πήγαζαν από τα βουνά της επικράτειάς τους. Με την κατάργηση των φεουδαλικών δικαιωμάτων το 1721, το δικαίωμα εκμετάλλευσης της σμύριδας παραχωρήθηκε στις κοινότητες, που νοίκιαζαν σε εμπόρους το δικαίωμα συλλογής και πώλησής της.
Το έτος 1824 η Προσωρινή της Ελλάδος Διοίκησις, έχοντας ανάγκη χρηματικών πόρων και θεωρώντας τα έσοδα από την σμύριδα σημαντικά, πήρε υπό την κατοχή της τα κοιτάσματα σμύριδας και έτσι ενοικίαζε πλέον εκείνη το δικαίωμα εκμετάλλευσής τους. Το 1826 ο Δωρόθεος Τζιώτης,ηγούμενος της μονής Φανερωμένης, προτείνει να διατεθούν τα έσοδα από το σμυρίγλι για τη δημιουργία και τη λειτουργία σχολείου στην ορεινή Νάξο. Η πρότασή του δεν υιοθετείται. Μετά τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους η ναξία σμύρις φθάνει βαθμιαία να θεωρείται ως ένα από τα κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα. Με νόμους που ξεκινούν από το 1852 ορίζεται ότι η σμύρις εξορύσσεται και διατίθεται αποκλειστικά για λογαριασμό του δημοσίου μέσω του Ελληνικού Μονοπωλίου. Στους κατοίκους των σμυριδοχωριών δίδεται το αποκλειστικό δικαίωμα να μαζεύουν ή να εξορύσσουν για λογαριασμό του δημοσίου τη σμύριδα αντί χρηματικού ποσού που θα τους καταβάλλεται και θα προσδιορίζεται από την ποσότητα της σμύριδας που θα παραδίδουν.
Όταν τα επιφανειακά κοιτάσματα εξαντλήθηκαν, οι σμυριδεργάτες άρχισαν να ανοίγουν στοές ψάχνοντας να βρουν «φλέα» (φλέβα) με σμυρίγλι. Οι στοές που άνοιγαν έφθαναν σε βάθος 50 έως 250 μέτρα. Στις στοές έστρωναν «σιδηρόδρομο» για τη μετακίνηση των βαγονέτων με τα οποία μετέφεραν το ορυκτό έξω από τα ορυχεία. Με τον κανονισμό της σμύριδας, (1877), δίδονται πληροφορίες για τον τρόπο εξόρυξης του ορυκτού και για τους κινδύνους που ενέχουν οι σχετικές εργασίες.
Το 1898 τα καθαρά έσοδα από την εμπορία της σμύριδας καθορίσθηκαν ως πρόσοδος υπέγγυος του δημοσίου χρέους. Εγγύηση δηλαδή για τους δανειστές της χώρας τα έσοδα από τις εξαγωγές σμυριγλιού. ..
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΑΚΗΣ